Ισόβια για μυστήριες «αναγκαστικές εξαφανίσεις» πολιτών

Με βαρύτατες ποινές μέχρι και ισόβια θα τιμωρούνται τα κρατικά όργανα ή και οποιαδήποτε τρίτα πρόσωπα που (με την ανοχή ή τη στήριξη του κράτους) εμπλέκονται σε διαδικασίες «αναγκαστικής εξαφάνισης» ενός πολίτη.

Το υπουργείο Δικαιοσύνης προωθεί σε δημόσια διαβούλευση νομοσχέδιο που έρχεται να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις του ΟΗΕ, προκειμένου να καταπολεμηθεί ένα ανησυχητικό φαινόμενο που έχει εξαπλωθεί διεθνώς τα τελευταία χρόνια, ιδίως σε ανώμαλες πολιτειακά περιόδους και σε ανελεύθερα καθεστώτα. Ωστόσο, κρούσματα «αναγκαστικής εξαφάνισης» έχουν καταγγελθεί και σε δημοκρατικές χώρες, ιδίως προσώπων που μπαίνουν στο στόχαστρο μεγαλύτερων σε δύναμη χωρών και ξαφνικά χάνονται από προσώπου γης, αλλά και με θύματα γυναίκες και παιδιά.

Η «αναγκαστική εξαφάνιση» συμπεριλαμβάνει κάθε είδους σύλληψη, κράτηση, αρπαγή ή και απόκρυψη της τύχης ή του τόπου κράτησης του εξαφανισμένου προσώπου, όταν στην υπόθεση υπάρχει συμμετοχή κρατικών οργάνων, έστω και με τη μορφή της συναίνεσης ή υποστήριξης προς άλλες ομάδες προσώπων που «φροντίζουν» για την εξαφάνιση.
Το νέο αδίκημα εντάσσεται στο πεδίο της εγκληματικής οργάνωσης. Με κάθειρξη έως 10 ετών τιμωρείται και οποιοσδήποτε ιεραρχικά ανώτερος γνώριζε ή συνειδητά παρέβλεψε πληροφορίες ότι επρόκειτο να τελεστεί ένα έγκλημα «αναγκαστικής εξαφάνισης» ή δεν έλαβε τα αναγκαία μέτρα για να το αποτρέψει ή να το καταγγείλει στις αρχές για ποινική διερεύνηση.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Έθνους, με κάθειρξη 10-20 ετών θα τιμωρείται όποιος έδωσε εντολή για «αναγκαστική εξαφάνιση», καθώς και στην περίπτωση βαριάς σωματικής βλάβης του θύματος ή όταν το θύμα είναι ανήλικος, ανάπηρος, έγκυος. Σε περίπτωση που η «αναγκαστική εξαφάνιση» επέφερε τον θάνατο του θύματος (λόγω των συνθηκών αρπαγής, κράτησης κ.λπ.) επιβάλλεται ισόβια κάθειρξη και διαρκής αποστέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων, ενώ μειωμένη ποινή προβλέπεται για όποιον συμβάλλει στον εντοπισμό του εξαφανισμένου ή στη διαλεύκανση του εγκλήματος.

Όπως και στις αντίστοιχες ρυθμίσεις για τα βασανιστήρια, δεν μπορεί ποτέ να αρθεί ο παράνομος χαρακτήρας της πράξης όταν ο δράστης επικαλείται ότι ήταν υποχρεωμένος να εκτελέσει προσταγή προϊσταμένου του. Στο νομοσχέδιο προβλέπεται ότι η «αναγκαστική εξαφάνιση» δεν μπορεί ποτέ να θεωρηθεί ως πολιτικό έγκλημα για να αποφύγει κάποιος την έκδοσή του σε άλλη χώρα, ενώ θεσπίζεται ως γενική αρχή ότι κανείς δεν επιτρέπεται να τεθεί υπό μυστική κράτηση.

Ωστόσο, πολύ συχνά θύματα «αναγκαστικής εξαφάνισης» είναι και ανήλικοι. Σε περίπτωση που ακολούθησε αργότερα υιοθεσία, δεν προβλέπεται αυτοδίκαιη λύση της (αλλά δίνεται δυνατότητα να επιτευχθεί δικαστικά), γιατί ενδέχεται οι θετοί γονείς να μη γνωρίζουν ότι το θετό τέκνο ή οι φυσικοί του γονείς είναι θύμα αναγκαστικής εξαφάνισης και να θέλουν να μη λυθεί η υιοθεσία. Έθνος