Η 5η Δεκεμβρίου, κάθε χρόνο, έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα που γιορτάζεται ο Εθελοντισμός. Πόσοι όμως από εμάς γνωρίζουμε την έννοια αυτού του κοινωνικού φαινομένου,που ονομάζεται, εθελοντισμός?? Πόσοι από εμάς έχουν συμμετάσχει στο παρελθόν σε εθελοντικές δράσεις?? Και γιατί είναι «καλό» να προβούμε σε εκδηλώσεις εθελοντισμού??
Θέλοντας να ορίσουμε την έννοια του Εθελοντισμού, θα λέγαμε, ότι είναι η μη αμειβόμενη και δίχως επαγγελματική εξέλιξη δραστηριοποίηση των πολιτών που αποβλέπει στην ευημερία του συνανθρώπου, της κοινότητας και της κοινωνίας γενικότερα. Δεν περιορίζεται μόνο στην παροχή ανιδιοτελούς κοινωνικού έργου, αλλά περισσότερο αφορά μια στάση ζωής με ιδιαίτερες αξίες, όπως η φιλανθρωπία, η αλληλεγγύη, η κοινωνική δικαιοσύνη και η κοινωνική συμμετοχή.
Ο εθελοντισμός είναι μια πράξη μέσα από την οποία οι άνθρωποι αποκτούν νέες δεξιότητες και βοηθούνται να είναι ενεργοί πολίτες στην κοινότητα τους. Ο εθελοντισμός δεν έχει πλαίσια, ούτε όρια, ούτε περιορισμούς και είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που μπορεί να πάρει διάφορες μορφές και διαστάσεις με βάσει τις αξίες, αρχές και την κοινωνικό -οικονομική και πολιτισμική πραγματικότητα της κοινωνίας.
Οι εθελοντές προέρχονται από οποιοδήποτε κοινωνικό-οικονομικό στρώμα της κοινωνίας. Αν λάβουμε υπόψη ότι ένας εθελοντής μπορεί να είναι οποιασδήποτε ηλικίας, οικονομικής κατάστασης, ακαδημαϊκού υπόβαθρου, τότε μπορούμε εύκολα να ισχυριστούμε ότι σχεδόν όλοι οι πολίτες μπορούν να είναι υποψήφιοι εθελοντές.
Εθελοντής είναι ο πολίτης εκείνος που προσφέρει ανιδιοτελώς τον ελεύθερο του χρόνο ή τη γνώση του για χρήσιμες δράσεις προς όφελος άλλων, χωρίς να περιμένει αντάλλαγμα. Με αυτή την έννοια ο εθελοντισμός ταυτίζεται με τη φιλανθρωπία και την αγάπη για το συνάνθρωπο.
Η κοινωνία στην οποία ζούμε σήμερα όμως, χαρακτηρίζεται κατά κόρων από τους ξέφρενους και αγχωτικούς ρυθμούς ζωής, από τους νόμους της αγοράς και της στυγνής οικονομικής συνδιαλλαγής και έννοιες όπως αυτή του ανθρωπισμού έχουν δυστυχώς, παραμεριστεί στην καρδιά και το νου, των σύγχρονων ανθρώπων. Ο εθελοντισμός, ως μια έκφραση του ανθρωπισμού έχει υποστεί και αυτός, σταδιακή αλλοίωση, τόσο ως προς τη ένταση όσο και ως προς το περιεχόμενό του.
Ο εθελοντισμός είναι ένα θέμα που μας αγγίζει όλους, καθώς συνιστά μια εξαιρετικά επιμορφωτική λειτουργία, που ενδυναμώνει την κοινωνική αλληλεγγύη, ενισχύει την κοινωνική συμμετοχή και την συνύπαρξη, προσδίδοντας νέο περιεχόμενο στη ζωή μας. Το επίκεντρό του, είναι η προστασία της αξιοπρέπειας του ανθρώπου, καθώς μέσα από αυτή καθρεφτίζεται η εικόνα του εαυτού μας.
Το έτος 2011, ανακηρύχθηκε «ευρωπαϊκό έτος εθελοντισμού», σύμφωνα με την απόφαση του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 27ης Νοεμβρίου 2009. Επιπλέον η χώρα μας, το καλοκαίρι του 2011,πρόκειτε να φιλοξενήσει τους Special Olympics, που έχουν ιδιαίτερη σημασία, λόγου του ευαίσθητου χαρακτήρα τους.
Όντας λοιπόν, ένας νέος άνθρωπος με έντονες κοινωνικές ανησυχίες, ιδιαίτερα αναπτυγμένο το αίσθημα της κοινωνικής προσφοράς απέναντι στο κοινωνικό σύνολο από πολύ νεαρή ηλικία και έχοντας βιώσει ήδη, την εμπειρία του εθελοντισμού, ως εθελόντρια στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, είμαι σε θέση να υποστηρίξω, πως όλα τα παραπάνω, δεν είναι απλά θεωρίες.
Ο Εθελοντισμός καθρεφτίζει την εικόνα του εαυτού μας, διότι είναι μια πράξη που ξεκινά από τη καρδιά μας και στηρίζεται σε αξίες και αρχές, όπως η αγάπη και η ανιδιοτελή προσφορά, αλληλεγγύη και συμπαράσταση στο συνάνθρωπο μας. Γεμίζει τη καρδιά και τη ψυχή μας με ένα αίσθημα ικανοποίησης και προσφοράς, που είναι μοναδικό. Σε μια κοινωνία όπου όλα έχουν αντάλλαγμα, ο εθελοντισμός, αποδεικνύει, πως η ανθρωπιά, δεν είναι μια ξεχασμένη έννοια, στα λεξικά, αλλά μια ανάγκη της εποχής.
Και επειδή ίσως υπάρχουν κάποιοι, εκεί έξω, που θα βιαστούν να πουν ότι ο εθελοντισμός είναι εκμετάλλευση, επειδή είναι μια μη αμειβόμενη πράξη, θα ήθελα απλά να προσθέσω ενημερωτικά, ότι εθελοντής δεν είναι απαραίτητο, να είναι μέλος σε κάποιο οργανισμό ή να συμμετέχει σε οργανωμένες εκδηλώσεις. Εθελοντής για παράδειγμα μπορεί να θεωρηθεί ακόμα και εκείνος που βοηθά ένα ηλικιωμένο να διασχίσει το δρόμο, ή που προσφέρει σε μια έγκυο γυναίκα τη θέση. Ο εθελοντής βάζει τον εαυτό του, στη θέση του συνανθρώπου του και «παίρνει», «προσφέροντας». Προσφέροντας οικονομική βοήθεια, προσφέροντας ένα «καλό λόγο», προσφέροντας λίγη βοήθεια και κάθε είδους συμπαράσταση, προσφέροντας λίγο χρόνο, προσφέροντας λίγη αγάπη.
Όλοι μας μπορούμε να προσφέρουμε, λίγο από αυτό που μας περισσεύει. Από αυτό, που χωρίς ιδιαίτερο κόπο, μπορούμε να δώσουμε. Όλοι μας μπορούμε να ενισχύσουμε τον εθελοντισμό. Όλοι μας μπορούμε να γίνουμε εθελοντές, γιατί όλοι μας μπορούμε να αγαπήσουμε.
Μαρία χρ. Σαμαντά
Πολιτικός και Διοικητικός Επιστήμονας
